Το παρόν κείμενο διαβάστηκε πέρσι τον Οκτώβριο στο Reflections at Death Disco, στο αφιέρωμα για τη σειρά Stranger Things.

---

Το είδα κι εγώ το Stranger Things. Το είδα επειδή όλοι μου λέγανε ότι είναι καλή σειρά και ότι είναι ότι η πιο 80’s ταινία έχει γυριστεί με σημερινά εφέ.
Για το πρώτο θα διαφωνήσω απόλυτα. Διάολε, ήταν γαμιστερή σειρά. Ήξερε που να κόψει το κάθε επεισόδιο για να σε κάνει να αρχίσεις το επόμενο. Είχε τις ανατριχίλες του. Είχε ερμηνειάρες και καταπληκτική σκηνοθεσία.
Και ήταν μόνο οχτώ επεισόδια.

Θα διαφωνήσω όμως και στο δεύτερο σκέλος, και ο λόγος δεν είναι τόσο απλός: Εν συντομία: δεν ήταν η καλύτερη 80’s ταινία με σημερινή παραγωγή. [bctt tweet=”Επειδή η πιο 80’s σύγχρονη ταινία είναι το τελευταίο Mad Max. ” username=”MihalisGeorg”] Γιατί, αν δεν είναι 80’s οι πανκ ροκ κάγκουρες που κάνουν παντιλίκια στην έρημο, το “φστφστ WITNESS ME!!!” και ο κιθαρίστας που παίζει μεταλλιές από μία κιθάρα που ξερνάει φωτιά, τότε, συγνώμη, έχετε λάθος εικόνα από τα 80’s.

Πίσω στο Stranger Things τώρα: είχα διαβάσει κάποτε ότι, στο αρχικό σενάριο του ΕΤ, είναι μία οικογένεια που της την πέφτουν εχθρικοί εξωγηίνοι εισβολείς. Και απλά υπάρχει και το παιδάκι τους, που είναι καλό και γίνεται φίλος με τα παιδιά της φαμίλιας. Το σενάριο αυτό έγινε τελικά δύο διαφορετικές ταινίες: το ΕΤ go home που όλοι ξέρουμε και αγαπάμε και μία ταινία που έδωσε ο Σπίλμπεργκ στον Τομπ Χούπερ, το Poltergeist (Στο χωριό μου το ξέραμε ως “Το πνεύμα του κακού”).
Το Stranger Things είναι σα να παίρνει το σενάριο αυτό και να το δίνει στον Κρόνεμπεργκ να το σκηνοθετήσει, με μουσική Κάρπεντερ.

Δε χρειάζεται να σας αναφέρω το homage που κάνει στον ΕΤ, τα Goonies, τα Alien και πάει λέγοντας. Είναι περιττό, πάω στοίχημα πρώτα ακούσατε όλες αυτές τις αναφορές και μετά τον τίτλο της σειράς. Θέλω να σας πω όμως ότι εμένα μου τα θύμισε όλα αυτά επιφανειακά. Εγώ είμαι παιδί του 90 και μου θύμισε τις σειρές και ταινίες της δεκαετίας που μεγάλωσα.

Πώς το Stranger Things είναι η πιο 90’s σειρά που είδατε

Ξεκινάμε από τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ναι, αυτόν στην γωνία πίσω από τον καναπέ.

Ακούστε στόρι: είναι μία σκιώδης κυβερνητική συνομωσία που κάνει έρευνες και μία σειρά από ανεξήγητους φόνους φέρνει δύο ερευνητές στα ίχνη της. Υπάρχει συγκάλυψη. Η οποία μπορεί να δουλέψει μόνο στο 80 και μόνο στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου, πράγματι. Αλλά δε σας θυμίζει λίγο

Ναι, ο Κρις Κάρτερ ήταν μεγάλος φαν του Σπίλμπεργκ. Στα X-files, στο πρώτο κιόλας επεισόδιο, μπορείς να δεις ότι η σειρά χτίστηκε στην τελευταία σεκάνς των Κυνηγών της Χαμένης Κιβωτού (εκεί, με την αποθήκη με τα artifacts), τις Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου και τον ΕΤ. Όμως, όλη αυτή τη συνωμοσιολογία δεν την λες 80’s με την γκαμία.

Εντελώς 80’s είναι που τα παιδιά στην αρχή, που παίζουν D&D. Όπως ακριβώς στον ΕΤ. Μόνο που στον ΕΤ έχουμε την οικογένεια που παίζει όλη μαζί ένα επιτραπέζιο, γιατί τότε το D&D ήταν ένα επιτραπέζιο για τους πολλούς. Στο Stranger Things έχουμε τους 4 geeks που παίζουν στην υπόγα του σπιτιού.
Και έχουμε και την αδερφή υπόδειγμα που τα φτιάχνει με τον επικίνδυνο τύπο, αλλά τη γουστάρει και ο εσωστρεφής outsider. Κάπου το είχα ξαναδεί αυτό το καστ, και αυτό το κάπου ήταν το Freaks and Geeks. Σειρά που βγήκε το 1999, κράτησε για μία σαιζόν 18 επεισοδίων, την έπαιξε και το Σταρ κάποια φάση Σάββατο μεσημέρια και επίσης είναι από τις αγαπημένες του ίντερνετ.
Δεν έχει σχέση με SciFi, αποτελεί όμως μία επαναδιήγηση του teen drama των 80’s όντας μία τραγική και απαισιόδοξη κομεντί, ή, όπως το λέμε στα Ελληνικά, ένα ντράμεντι.

Το κοινό στις δύο σειρές είναι ότι οι παρείσακτοι είναι σε πρώτο πλάνο και τα 80’s δεν είναι η χρυσή εποχή που μας παρουσιαζόταν τότε, αλλά ένα μίζερο και σκοτεινό παρελθόν. Αυτή η αίσθηση ρεαλισμού υπάρχει διάχυτη και στο stranger things, ιδίως όταν φτάνουμε στην οικογένεια των Byers.

Και όμως, αυτό δεν είναι συνεπές. Μία από τις καλύτερες σκηνές του Freaks and Geeks είναι όταν ο εσωστρεφής ντράμερ λέει στον πατέρα των πρωταγωνιστών ότι ο αγαπημένος του ντράμερ είναι ο Neil Pert των Rush (νομίζω του βάζει να ακούσει το Tom Sawer που είναι απλά ντραμς και πολλά synth). Και ο πατέρας των παιδιών του βάζει να ακούσει κάτι παλιούς τζαζ δίσκους ως “πραγματική μουσική”.
Και αυτό με πείθει. Πιάνει απόλυτα το νόημα της εφηβείας, ότι γουστάρεις πράγματα που ίσως να μην είναι τα τέλεια, αλλά είναι νέα (στο λύκειο άκουγα Αντίδραση, αν καταλαβαίνετε για το τι μιλάω), μέχρι να σου δώσουν κάτι παλιό και καλό για να μείνεις μαλάκας. Κυρίως επειδή συνειδητοποιείς ότι οι γονείς σου ήταν κάποτε και αυτοί έφηβοι.

Αντίθετα, το τραγούδι που όλοι θυμόμαστε από το Stranger Things είναι το Should I stay or should I go που ακούνε φανατικά οι αδερφοί Byers. Ναι, είναι κομματάρα, αλλά δεν πείθομαι ότι ο μικρός Will θα άκουγε αυτό το κομμάτι το 1983. Ναι, είναι γαμώ τα κομμάτια και το ακούμε ακόμα και σήμερα και είναι αγαπημένο μας. Αλλά κανένα shout at the devil θα με έπειθε καλύτερα…

Και άλλες, πιο μικρές, αναφορές

Η σειρά έχει κατά βάση τρεις παράλληλες ιστορίες. Αν δεν έχετε δει τη σειρά, ακολουθούν βαρβάτα spoiler, οπότε για ποιο λόγο έχετε διαβάσει ως εδώ;

Είπαμε, ο σερίφης και η μάνα παίζουν ξανά το Poltergeist με λίγο από X-files μέσα.
Οι 3 geeks και το κορίτσι με τις υπερδυνάμεις τον ET με λίγο από X-men.
Και, συγνώμη κιόλας, αλλά μιας και μιλάμε για 80’s, σε πόσες ταινίες έχετε δει όπου οι geeks πολεμούν το τέρας; Το κόμπο σούπερ κορίτσι και συμπαθητικοί losers πράγματι παίζει πολύ πλέον σαν trope, αλλά ξεκίνησε με μία συγκεκριμένη σειρά. Την Buffy. Του 90-φεύγα. Και αναπαράγεται μετά ακριβώς το ίδιο στον Χάρυ Πόττερ και πλέον παντού.
Έχουμε επίσης και το στόρυ των εφήβων, που είναι κάθε μα κάθε σλάσερ, καθώς τους κυνηγάει και κυνηγάνε το τέρας. Τουλάχιστον εδώ η σειρά έχει την ευθιξία όχι μόνο να σκοτώσει πρώτα αυτή που δεν κάνει σεξ, αλλά να μη σου το πει “είδες πως σπάω τον κανόνα” όπως το Scream. Δηλαδή μιλάμε για ένα post-scream σλασερ, που το Scream είναι ο ορισμός των 90’s…

Συνεχίζοντας με τις αναφορές στο 80, έπιασα ένα γαμάτο easter egg. Όταν έχουν ντύσει την Eleven με περούκα και λένε “είναι η Ελ από Σουηδία”, και ξαφνικά θυμήθηκα τι μου θυμίζουν ο Μάικ και η Ελ, το Άσε το κακό να μπει. Δεν ξέρω αν το θυμάστε, είναι μία Σουηδική ταινία του 2008 με ένα εσωστρεφές αγόρι που γνωρίζει ένα κοριτσάκι βρικόλακα στα εργατικά γκέτο της Σουηδίας του 80. Η ιστορία τους θυμίζει σε αρκετά σημεία την ταινία, ιδίως στην ιστορία με τους Bullies.

Και τώρα θα πάμε προς το τέλος, το Upside Down.
Δεν ξέρω για εσάς, αλλά το τέρας μου θύμισε στην αρχή τον Frank από το Donnie Darko. Κυρίως επειδή υπήρχε αυτό το γκριζο φίλτρο για τον παράλληλο κόσμο και, όταν πια πέρασαν στην άλλη πλευρά ξενέρωσα λίγο.Ναι, θυμίζει Donnie Darko, silent hill και κάθε ταινία τρόμου που βλέπουμε σήμερα.

Σε καμία περίπτωση όμως ταινία του 80. Ταινίες όπως το Poltergeist και το Hellraiser, που δεν είχαν τεχνολογία για εφέ και σου πέταγαν ανεμιστήρες, μπλε φως και άφηναν κενά στη φαντασία για να χτίσεις εσύ τον εφιαλτικό σου κόσμο.

Επειδή πλατιάζω, ας το συμμαζέψω λίγο:

Το Stranger things είναι ένα μωσαϊκό από πολλές αναφορές. Ξεπατικώνει ολόκληρο ιστορίες και σκηνές ταινιών με τρόπο που μας το λέει απροκάλυπτα κι εμείς το αγαπάμε που το κάνει. Και οι δημιουργοί είναι σχεδόν συνομίλικοί μου, γεννήθηκαν το 1984.
Με άλλα λόγια, γυρνάνε μία σειρά-φόρο τιμής σε ότι έβλεπαν ως παιδιά και έφηβοι, αλλά για μία εποχή που έχουν ζήσει μόνο ως θεατές ταινιών. Και αυτό είναι τόσο, μα τόσο, μα τόσο δεκαετία του 2010. [bctt tweet=”Η σειρά είναι το διαμάντι που έβγαλε η κουλτούρα των χίπστερ” username=”MihalisGeorg”]. Είναι ένα μωσαϊκό που ισορροπεί ανάμεσα στις δύο κινητήριες δυνάμεις της σημερινής τέχνης, την αναφορικότητα και τη νοσταλγία, ακολουθώντας όμως υποδειγματικά όλα μα όλα τα tropes που βλέπουμε σήμερα στις genre σειρές και ταινίες.
Όσο το έβλεπα σκεφτόμουν: όχι, αυτό δεν είναι 80’s, όπως όσο έβλεπα το Cabin in the Woods και σκεφτόμουν όχι, αυτό δεν είναι ταινία τρόμου.

Όλα αυτά δε τα λέω για να μειώσω το πόσο καλή είναι η σειρά, πέρασα ευχάριστα βλέποντάς την και θα δω και τη δεύτερη σαιζόν με το που θα βγει. Νιώθω όμως την ανάγκη να κάνω το δικηγόρο του διαβόλου. Και, επειδή κάποιος από εσάς θα μου πει: και καλά, τι θεωρείς εσύ πραγματικά 80’s;

Ε, σε αυτό απάντησα στην αρχή: το Mad Max: Fury Road. Μία ταινία που δε δείχνει στιγμή ότι προσπάθησε να γυριστεί σε μία άλλη εποχή. Ήταν σύγχρονη στο κάθε τι της. Όμως, σε αντίθεση με όλα μα όλα τα reboot που είδαμε αυτή τη δεκαετία, φτιάχτηκε από τον άνθρωπο που είχε την αρχική έμπνευση και το όραμα για το τι είναι Mad Max. Που του έδωσαν την τεχνολογία να κάνει αυτό που γουστάρει. Και έκανε το τελευταίο μισάωρο του Road Warrior με όλη την φρίκη και τους ανώμαλους μεταλλαγμένους και για το ροκ και τις απολαυστικές σκηνές βίας και την υπόλοιπη μεταποκαλυπτική ατμόσφαιρα του 2000AD και του Δικαστή Ντρεντ.
Γιατι τα 80’s δεν ήταν ποτέ μωσαικό geek κουλτούρας που το σπας σε κομμάτια και το ξανακολλάς, είναι πάνω από όλα ψυχή και καρδιά.