Cyberpunk: Το υποείδος ΕΦ στο οποίο υπάγεται και το Ghost in the Shell, είναι παιδί των 80‘s.

Έχει σίγουρα τις ρίζες του στα έργα του Αμερικάνου συγγραφέα Philip K. Dick, κυρίως στο Ubik, αλλά για πρώτη φορά αποκτά ταυτότητα και όνομα το 1984 χάρη σε δύο έργα: το μυθιστόρημα Νευρομάντης του Γουίλιαμ Γκιμπσον (μάλιστα η πλοκή της anime ταινίας GitS θυμίζει αρκετά το Νευρομάντη) και την ταινία Blade Runner.

Η ετοιμολογία είναι απλή: Από τη μία έχουμε την κυβερνητική, έναν κλάδο τεχνολογίας που ασχολείται με έξυπνες μηχανές. Κομπιούτερ, ίντερνετ, τεχνητη νοημοσύνη, τεχνητά μέλη. Από την άλλη το σκληρό και μηδενιστικό πανκ.

To σκηνικό είναι μια απέραντη πόλη. Ο χρόνος το κοντινό μέλλον. Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί αλλά προς όφελος των λίγων. Το ύφος είναι σκοτεινό και κυνικό, βγαλμένο από το σκληρό νουάρ. Βρέχει, η ατμόσφαιρα είναι μολυσμένη ή, όπως ξεκινάει και ο Νευρομάντης, “ο ουρανός πάνω από την πόλη είχε το χρώμα του χιονιού της τηλεόρασης”.

Ο ήρωας είναι περιθωριακός, ντετέκτιβ, χάκερ, μισθοφόρος, εγκληματίας. Ή “τέρας”. Είναι μόνος απέναντι στον κόσμο, με μόνους συμμάχους άλλους περιθωριακούς χαρακτήρες σαν κι αυτόν.

Τον κόσμο τον ελέγχουν διεφθαρμένες πολυεθνικές, που έχουν αντικαταστήσει την κρατική εξουσία. Υπάρχει σχεδόν πάντα ένας συγκερασμός ανθρώπου και μηχανής και ενίοτε παράλληλες πραγματικότητες.

Επίσης, καμπαρτίνες, γυαλιά ηλίου και ανατολίτικη αισθητική. Κατάνες, κυβερνοσαμουράι και κυβερνονίτζα κλπ. Βοηθούσε πολύ το ότι η Ιαπωνία του 80 και το 90 ήταν στα όρια του να θεωρείται real life cyberpunk.

Βασικά θέματα: Τι αποτελεί έναν άνθρωπο; Πού σταματάει η μηχανή και αρχίζει η ζωή και η νοημοσύνη; Τι είναι αληθινό και τι παραίσθηση; Πόσο μάταιο είναι να αγωνίζεσαι ενάντια στον κόσμο; Τι σημαίνει η υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων; Όλα αυτά είναι θεματικές του Cyberpunk.

Φυσικά, το ύφος αυτό εξελίχθηκε. Κομμάτι από την αισθητική του διαχύθηκε μέσα στην ΕΦ ή δάνεισε στοιχεία του σε άλλα είδη, δίνοντάς μας το cyberpunk, το biopunk, το dungeon punk, το gothic punk και γενικά ό,τι punk δεν έχει να κάνει με τους Sex Pistols.

Ακόμα, κυρίως χάρη στην επιρροή που είχε σε mainstream σειρές όπως τα X-files, με τις ατέλειωτες συνωμοσίες και την παράνοιά τους, και απόηχούς του βλέπουμε ακόμα και σήμερα. Μη μου πείτε πχ ότι το Fringe δεν είχε αρκετά cyberpunk στοιχεία.

Το Cyberpunk δεν περιορίζεται σε αφηγηματικές τέχνες. Στη μουσική για παράδειγμα υπάρχουν μπάντες με cyberpunk θεματολογία και αρκετές από αυτές άνετα θα έπαιζαν σε κάποιο gothic club. Εντάξει, μάλλον δε θα έπαιζαν οι Fear Factory και δύσκολα οι Atari Teenage Riot, αλλά οι Mind.In.A.Box άνετα.

Και μην ξεχνάμε ολόκληρα στυλ που ξεπήδηξαν από το cyperpunk, όπως το cybergoth και το vaporwave.

Μερικά χαρακτηριστικά cyberpunk έργα:

• Ο Νευρομάντης του Ουίλιαμ Γκιμπσον
• Το ghost in the shell
• Φυσικά από Anime δεν πρέπει να ξεχάσουμε τα Akira, Serial Experiment Lain και Ergo Proxy.
• Η ταινία Minority Report
• Το βιβλίο Θνητοί Θεοί (Altered Carbon) του Richard Morgan
• Το Snow Crash του Neal Stephenson, που είναι παρωδία του είδους.
• H σειρά Dollhouse
• Τα παιχνίδια Deus Ex
• Το κόμικ Transmetropolitan
• Η ταινία Inception
• Το Matrix (όπου κυριαρχεί το Μεσσιανικό θέμα που βλέπαμε στην ΕΦ του ’50)
• Το RPG Shadowrun που περιέχει και φάνταζυ στοιχεία

Το κείμενο πρωτοδιαβάστηκε το 2017 σε event των Reflections at Death Disco για το cyberpunk αριστούργημα Ghost in the Shell (και, επίσης, για την ταινία με τη Σκάρλετ Γιόχανσον που αποτελεί remake του). Επίσης, αν και έχω γράψει στο παρελθόν ιστορίες του είδους, δεν τις έχω βάλει στην κατηγορία με τις ιστορίες Επιστημονικής Φαντασίας ακόμα.