Το παρακάτω κείμενο διαβάστηκε στο πλαίσιο των Reflections at Death Disco με θέμα τις δυστοπίες. Πάνω-κάτω είναι όπως διαβάστηκε.

Ομολογώ ότι το να επιλέξω θέμα για την εκδήλωση ήταν δύσκολο. Η δυστοπία είναι ένα τεράστιο θέμα και μπορείς να την πιάσεις από παντού. Έσπαγα το κεφάλι μου να σκεφτώ ένα θέμα, όταν μου ήρθαν στο μυαλό τρεις λέξεις:

Age of Apocalypse.

Άρα μιλάμε για X-men και τα δυστοπικά μέλλοντα που έχουμε δει στη σειρά κόμιξ της Marvel.

Ή, αλλιώς, τον Cyclops να ρωτάει τη Jean Grey “Ποιανού είναι γυναίκα τα παιδιά;” Γιατί το λέω αυτό; Τρεις λόγοι: Rachel Summers, Cable, X-Man.

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Οι X-Men είναι μία ομάδα υπερηρωών που έφτιαξαν οι Stan Lee και Jack Kirby τη δεκαετία του 60. Όλοι τους είναι μεταλλαγμένοι, δηλαδή έχουν γεννηθεί με ένα γονίδιο που τους κάνει να έχουν υπερδυνάμεις. Και αυτό επειδή ο Stan Lee βαριόταν να βρει origin για τον καθένα και είπε “δε βαριέσαι, γεννήθηκαν έτσι”.

Οι X-men ήταν όλοι τους μαθητές του καθηγητή Xavier, ο οποίος είχε ένα ειδικό σχολείο όπου έπαιρνε μεταλλαγμένους και τους δίδασκε πώς να γίνουν μία παραστρατιωτ- ε, μία ομάδα υπερηρωών που θα προστάτευαν τον κόσμο από κακούς μεταλλαγμένους και θα προωθούσαν την ατζέντα της συμφιλίωσης των ανθρώπων με τους μεταλλαγμένους.

Το κόμικ ήταν, για 100 τεύχη, μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, μέχρι που στη δεκαετία του 1970 ανέλαβε τη συγγραφή του ο Chris Clairemont και το σχέδιο ο John Byrne, όπου και η σειρά απογειώθηκε. (ναι, ξέρω, υπήρχαν και άλλες ομάδες στο ενδιάμεσο, αλλά τα λέμε πολύ επιγραμματικά).

Βασικός λόγος της επιτυχίας: ήταν πλέον ολοφάνερο ότι οι X-men ήταν μία αλληγορία πάνω στον αγώνα του διαφορετικού να ενταχθεί στην κοινωνία που το μισεί. Και αυτό αντήχησε σε μία Αμερική όπου ο αγώνας για τα ατομικά δικαιώματα των μειονοτήτων ήταν σε άνοδο. Βέβαια, όταν η μειονότητα (μεταλλαγμένοι) προκαλεί λιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς, κυκλώνες ή σε σκοτώνει με μία σκέψη, τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα, αλλά πάλι δεν είναι καλό να σκέφτεσαι λογικά πώς δουλεύουν τα κόμιξ…

Days of Future Past

Έτσι, φτάνουμε στο τεύχος 141 του 1981, όπου διαβάζουμε το θρυλικό πλέον Days of Future Past των Chris Clairemont, John Byrne και Terry Austen.

Η ιστορία μας μεταφέρει από το 1980 στο 2013. Οι Sentinels, ρομπότ  που φτιάχτηκαν για να κυνηγούν μεταλλαγμένους, έχουν καταλάβει την εξουσία. Χρησιμοποιούν τηλεπαθητικούς μεταλλαγμένους ως κυνηγόσκυλα για να μαζεύουν τους υπόλοιπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στο μέλλον αυτό, η συνείδηση της Kitty Pride μεταφέρεται στο χρονικό σημείο όπου εκτυλίσσεται η ιστορία και μπάινει στο σώμα της τότε Kitty Pride, που ήταν το μικρό της ομάδας. Προειδοποιεί τους υπόλοιπους X-men ότι η δολοφονία του γερουσιαστή Ρόμπερτ Κέλλυ θα προκαλέσει το διωγμό των μεταλλαγμένων στο μέλλον – και ότι ο δολοφόνος είναι κάποιος μεταλλαγμένος. Τελικά αποδεικνύεται ότι είναι όλα  ένα σχέδιο της Mystique. Ξέρετε, της μπλε μεταλλαγμένης που αλλάζει μορφές από όλες τις ταινίες.

Η πλοκή αυτή, που ήρθε πριν τον Εξολοθρευτή του Κάμερον, ήταν ιδέα του John Byrne. Ο ίδιος ήθελε να γράψει για τους Sentinels, o Clairemont  βαριόταν, και έτσι κατέληξε με την ιδέα αυτή. Για άλλη μία φορά, η βαρεμάρα ενός συγγραφέα των X-men δημιουργεί μία απρόσμενη επιτυχία.

Επίσης, ο ίδιος ο Byrne, χρόνια αργότερα, παραδέχτηκε ότι μάλλον αντέγραψε όλη την πλοκή ενός serial από Doctor Who, το Day of the Daleks του 1972. Σε αντίθεση βέβαια με το serial του Doctor Who, όπου η επέμβαση των χρονοταξιδιωτών προκαλεί το δυστοπικό μέλλον, στο κόμιξ το μέλλον μένει αμφίσημο.

Στην ομώνυμη ταινία, του 2014, η πλοκή είναι αρκετά παρόμοια. Βέβαια, επειδή οι δημιουργοί δεν είναι μαλάκες, αντί για την Kitty Pride στέλνουν στο παρελθόν τον Wolverine, που και κόβει εισιτήρια και δεν ήταν μέλος της ομάδας του X-men First Class. Έχουμε βέβαια και τον Magneto ως “σύμμαχο” των X-men και τη δολοφονία του Τρασκ, δημιουργού των Sentinels, ως αφορμή για το πόγκρομ κατά των μεταλλαγμένων. Και, στο τέλος, ο Wolverine ξυπνάει σε ένα αλλαγμένο μέλλον, όπου η Jean Grey ζει ακόμα και άρα το έκτρωμα του X-men 3 δεν υπήρξε ποτέ. Ελπίζω ούτε και το Wolverine Origins…

Πολύ διαφορετική βέβαια ήταν η ιστορία στο animated series της δεκαετίας του 90. Εκεί, επειδή η Kitty Pride δεν είναι μέλος της ομάδας, στο παρόν επιστρέφει ο Bishop – και τους πληροφορεί ότι ο δολοφόνος του γερουσιαστή είναι ο Gambit.

Η επιτυχία του Days of Future Past ήταν τόση, που αντιγράφτηκε από τους πάντες. Και, δυστυχώς, έβαλε για πάντα στον μύθο των X-men τα ταξίδια στο χρόνο. Και λέω δυστυχώς, γιατί χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα.

Και περνάμε σε αυτό που έλεγα στην αρχή, ότι “Ποιανού είναι ρε Jean τα παιδιά;”

Στο Days of Future Past είναι μία άγνωστη τηλεπαθητική, η Rachel, που μεταφέρει τη συνείδηση της Kitty Pride στο παρελθόν. Κάποιοι πρόσεξαν ότι ήταν και κοκκινομάλλα, όπως η… εμ… ξέρετε, αυτή που είχε πεθάνει στο Dark Pheonix Saga – και μη παραπονεθείτε ότι σας χαλάω την ταινία, αν δεν ξέρατε ότι η Jean Grey πεθαίνει είστε τυχεροί που σας ξέφυγε το X-men 3 και επίσης μάλλον όλα τα παραπάνω σας φαίνονται κινέζικα…

Τέλοσπάντων, κάποια στιγμή στους X-men εμφανίζεται η Rachel που έχει τις δυνάμεις της Jean Grey. Και αποκαλύπτεται ότι είναι η κόρη του Cyclops και της Jean από μια εναλλακτική πραγματικότητα, καθώς η Kitty Pride πήγε πίσω στο χρόνο σε παράλληλο σύμπαν – κάτι λογικό, αφού όπως μάθαμε στους Fantastic Four το ’60, στο σύμπαν της Μάρβελ όταν κάποιος ταξιδεύει στο χρόνο τότε δημιουργείται ένα εναλλακτικό timeline που αποσχίζεται από το κύριο timeline. Άρα, ότι αλλαγή και να έγινε στο Days of Future Past δε θα μπορούσε να είναι με την Jean ζωντ…

Αν αυτό σας μπέρδεψε, πάρτε ένα ποτό, γιατί αυτό που ακολουθεί μετά είναι πιο μπερδεμένο και από το μπέρδεμα το ίδιο…

Τεσπά, η Rachel Summers θα γίνει για λίγο μέλος των X-men. Όμως, επειδή στο μέλλον ήταν “Κυνηγόσκυλο” μεταλλαγμένων έχει διάφορα ψυχολογικά τραύματα και καταλήγει να δουλεύει συχνά εναντίον της ομάδας της. Μετά από κανένα χρόνο, πάνω που αρχίζει να την παλεύει, πάει στο Βρετανικό παράρτημα των X-men, το Excalibur.

Και αυτά είναι τα απλά… πάμε λοιπόν στον Cable. Αν προλαβαίνετε πάρτε αυτό το ποτό, γιατί θα το χρειαστείτε.

Έτοιμοι;

Cable, ή αλλιώς αμάρτησα για το παιδί μου

Λοιπόν, ο Cyclops, Πικραμένος από το θάνατο της Jean Grey, γνωρίζει τη Madeline Pride, μία κοπέλα που της μοιάζει, την ερωτεύεται, και κάνουν παιδί, το Nathan. Αποκαλύπτεται βέβαια ότι η Madeline είναι κλώνος της Jean Grey η οποία ζει γιατί…

Δεν έχει να κάνει με δυστοπία ή ταξίδια στο χρόνο οπότε το προσπερνάω…

Ας πάμε λοιπόν στο 1990 και βλέπουμε στο New Mutants να εμφανίζεται ένας αινιγματικός πολεμιστής από το μέλλον, ο Cable, ο οποίος ωθεί την ομάδα σε μία πιο μιλιταριστική προσέγγιση, την X-Force.

Σκοπός του είναι να πολεμήσει τον Apocalypse, έναν αρχαίο μεταλλαγμένο που στο μέλλον θα κατακτήσει τη Γη. Ο Apocalypse βέβαια, που ήταν σε λήθαργο, ξυπνάει πρόωρα από τον ερχομό του Cable και στο χαμό που επικρατεί στη συνέχεια, μολύνει τον μικρό Nathan σε έναν τεχνο-οργανικό ιο. Για να σωθεί, ο Cyclops τον στέλνει στο μέλλον. Όπου και μεγαλώνει για να γίνει ο Cable.

Και φτάνουμε στο τρίτο παιδί, με το 1995 και το Storyline Age of Apocalypse.

Και εδώ φυσικά έχουμε ταξίδι στο χρόνο. Ο Legion, γιος του Xavier αυτή τη φορά, ταξιδεύει πίσω στο χρόνο για να σκοτώσει το Magneto. Τελικά σκοτώνει τον πατέρα του.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο Magneto να γίνει καλός και ο Αpocalypse να κυριεύσει τη Γη δέκα χρόνια πιο νωρίς. Το αποτέλεσμα είναι ένα φριχτό μέλλον όπου οι μεταλλαγμένοι είναι η άρχουσα τάξη και εκατομμύρια απλοί άνθρωποι θανατώνονται καθημερινά. Ο Magneto και οι X-men του αντιστέκονται στον Apocalypse. Μόνη σωτηρία ο Bishop, ένας χρονοταξιδιώτης που θυμάται τον κόσμο πριν και που, με τη βοήθεια των X-Men, προσπαθούν να τον γυρίσουν πίσω για να εμποδίσει τη δολοφονία του Xavier.

Το Age of Apocalypse είναι ένα επικό crossover, που αν όμως δεν ξέρεις καλά τους X-Men χάνεις ελαφρώς τη μπάλα.

Από αυτή την εναλλακτική timeline κρατάμε το Nate Grey, έναν πανίσχυρο τηλεκινητικό, αποτέλεσμα διασταύρωσης του DNA του Cyclops και της Jean Grey (από τον Mr Sinister που επίσης ευθύνεται για τη γέννηση του Cable – με άλλα λόγια είναι ο Cable στο πιο τρέντι). Μετά το τέλος του crossover επιστρέφει στο κυρίως Marvel Universe ως X-man.

House of M

Εντάξει, είπαμε, ο γιος του Xavier έκανε τη μαλακία του. Να μη την κάνει και η κόρη του Magneto;

Πάμε στο 2005. Η Scarlet Witch, που έχει τρελαθεί επειδή το μωρό της (με τον Vision) γεννήθηκε νεκρό, αλλάζει όλη την πραγματικότητα σε έναν κόσμο όπου οι μεταλλαγμένοι είναι η αριστοκρατία. Και ο Magneto ο ηγέτης τους. Αυτό είναι το House of M

Η ιστορία δεν είναι ακριβώς δυστοπία. Είναι ένα what if όπου όλοι έχουν πάρει αυτό που επιθυμούσαν, αλλά ξέρουν ότι κάτι πάει λάθος. Είναι λιγότερο 1984 και περισσότερο “Ο Άνθρωπος στο ψηλό κάστρο”.

Το ωραίο με το συγκεκριμένο event είναι ότι συμμετέχουν και οι Avengers. Πρώτος ο Wolverine και μετά άλλοι ήρωες αρχίζουν να θυμούνται την πραγματικότητα και οργανώνουν αντίσταση, ενώ στο τέλος η Wanda σπάει και προκαλεί την πλειοψηφία των μεταλλαγμένων να χάσουν τις δυνάμεις τους. Το περίφημο “No More mutants”.

Επίσης, μόνο εγώ το βρίσκω περίεργο ότι, σε ένα κόμιξ, βασισμένο στην ιδέα ότι οι μειονότητες διώκονται, οι μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα είναι ένας Εβραίος ακτιβιστής, ένας Βορειοαφρικάνος θρησκευτικός ηγέτης και μία Τσιγγάνα;

 

X-tinction Agenda

Βεβαίως, δεν είναι όλες οι δυστοπίες των X-men εναλλακτικές πραγματικότητες. Αν πάμε πίσω στο X-tinction Agenda του 1990, όλες οι ομάδες των X-men καταλήγουν στη Genosha. Η Genosha είναι ένα φανταστικό νησί στην Αφρική. Είναι σαφέστατα αλληγορία για το Απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.

Εκεί, οι μεταλλαγμένοι μετατρέπονται σε άβουλους σκλάβους που εργάζονται για το κοινό καλό, δηλαδή για να καλοπερνούν οι άνθρωποι. Φυσικά, οι ήρωες δε θα κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια, αντίθετα θα πολεμήσουν το καθεστώς.

To X-tinction agenta είναι μία από τις τελευταίες κλασικές ιστορίες των X-men, λίγο πριν ο Criss Clairemont εγκαταλείψει τον τίτλο.

 

Old Man Logan

Για τέλος, θα κρατήσω το Old Man Logan του 2009. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες ιστορίες, που συνέβησαν στο κύριο σύμπαν της Marvel, το Old Man Logan ήταν μία αυτοτελής ιστορία 8 τευχών σε μία παράλληλη πραγματικότητα, όπου οι κακοί έχουν κερδίσει και έχουν μοιράσει την Αμερική σε τσιφλίκια. Ο Logan ζει με την οικογένειά του στην Καλιφόρνια και, για να πληρώσει το νοίκι στην οικογένεια Χουλκ, που ελέγχει την περιοχή, αναγκάζεται να συνοδεύσει τον τυφλό Hawkeye σε όλη την Αμερική. Με τον Mark Millar του Kick Ass για συγγραφέα καταλαβαίνετε ότι αυτό που ακολουθεί είναι μία εξωφρενική περιπέτεια γεμάτη με ανατροπές, καφρίλα και σφαξίδι.

Ενδεικτικά, ο Red Skull είναι στο Λευκό Οίκο και κρατάει τρόπαια από τον εξοπλισμό των νεκρών Avengers.

Και ο Logan δεν είναι ο Wolverine, ο Wolverine έχει πεθάνει μέσα του, και το πώς εξηγείται αυτό είναι μία πολύ πολύ δυνατή σκηνή, αλλά δεν σας κάνω spoiler, αξίζει να διαβάσετε το Graphic Novel, αν δεν το έχετε κάνει ήδη.

Η ταινία Logan βασίστηκε στην ατμόσφαιρα της ιστορίας αυτής, όχι όμως στην πλοκή. Κάτι λογικό: πώς ο μέσος θεατής να φανταστεί έναν κοκκινοπρόσωπο ναζί πρόεδρο στο Λευκό Οίκο;

Ο δε χαρακτήρας του Old Man Logan έγινε τόσο δημοφιλής που τον έβαλαν ως χαρακτήρα στο κυρίως σύμπαν της Μάρβελ.

Ελπίζω αυτή η σύντομη παρουσίαση να σας άνοιξε την όρεξη για διάβασμα.