Πάρα πολλοί γνώρισαν τη λογοτεχνία φάνταζυ με τα βιβλία του Τόλκιν. Το Χόμπιτ και ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών του J.R.R. Tolkien σημάδεψαν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Κατά κάποιον τρόπο, με σημάδεψαν κι εμένα. Αν και η δική μου εμπειρία είναι κάπως… αντισυμβατική.

Θυμάμαι ακόμα την πρώτη μου επαφή με βιβλία Φαντασίας.

Πάμε πίσω πολλά χρόνια, νομίζω κάπου στο μακρινό 1993 ή 1994. Νομίζω είχα από τότε το μικρόβιο του Φανταζά. Λίγο ότι έβλεπα καρτούν όπως ο He-Man, ο Conan (αυτό με τους ερπετανθρώπους), λίγο ότι υπήρχαν οι Κόναν της Κόμπρα Πρες στα περίπτερα (με τα εξώφυλλα-κολάζ από πίνακες του Φραζέτα), λίγο ότι ακόμα η μόδα του Heavy Metal δεν είχε πεθάνει και κυκλοφορούσαν μπλούζες Manowar μέχρι και στο τελευταίο χωριό της Ελλάδας.

Α, ναι, υπήρχε και το Hero Quest.

Θυμάμαι, σε μια επίσκεψή μου στην Αθήνα (καθότι χωριατόπαιδο, σας τα έλεγα και σε εκείνο το άρθρο για το πώς διάβασα Lovecraft πρώτη φορά) να έχω πάει σε μεγάλο βιβλιοπωλείο του κέντρου και στο υπόγειο, που ήταν τα παιδικά βιβλία, τα είδα.

Ήταν, θυμάμαι τρεις τόμοι. Λευκοί. Όλοι τους έγραφαν “Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών” Και είχαν και υπότιτλους. Οι δύο Πύργοι. Η επιστροφή του Βασιλιά.

Μιλάω φυσικά για τις εκδόσεις των βιβλίων του J.R.R. Tolkien από τις εκδόσεις Κέδρος

Τα κοιτούσα στο ράφι. Στο κεφάλι μου σχηματίζονταν ατελείωτες ιδέες για το τί θα μπορούσε να είναι τα βιβλία αυτά, πόσο φανταστικομοναδικά θα μπορούσαν να είναι.

Στα αυτιά μου έπαιζε μία άγνωστη, ξένη, συναρπαστική μουσική. Δέκα χρόνια μετά θα μάθαινα ότι λέγεται Blind Guardian

Τελικά μου πήραν κάτι άλλο εκείνη την ημέρα

Αλλά η γνώση είχε μπει μέσα μου, το όνομα αυτού του Τόλκιν το είχα βάλει καλά στο μυαλό μου.

Πώς κατάφερα να διαβάσω τελικά Τόλκιν

Και μετά από 3 χρόνια, σε μία παιδική-εφηβική δανειστική βιβλιοθήκη (γιατί είμαι από τους τυχερούς και το χωριό μου είχε μία τέτοια – χάρη στην οποία κατάφερα και διάβασα πολύ Αστερίξ, Τεντεν και τον Άλφρεντ Χίτσκοκ και τους μικρούς Ντετέκτιβ) πέτυχα ένα βιβλίο του.

Δεν έβγαλα πολεμικές ιαχές θριάμβου.

Δεν έβγαλα κίχ.

Άνοιξα απλά το εξώφυλλο και ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο που τόσα χρόνια ήθελα διακαώς να διαβάσω.

 

Και ήταν αυτό:

 

Ναι, η πρώτη μου επαφή με τον Τόλκιν, στην τρυφερή ηλικία των δεκατριών ετών ήταν ΤΟ ΣΙΛΜΑΡΙΛΛΙΟΝ!!!

Η αλήθεια είναι ότι, μόλις είδα το βιβλίο, κάτι έπαθα. Ένιωσα μια φούντωση. Μια φλόγα. Να έφταιγε άραγε ο Ποσειδώνας (που δεν ήταν Ποσειδώνας, τώρα πια το ξέρω) στο εξώφυλλο; Το υψωμένο σπαθί του άντρα εμπρός του; Ο ακατανόητος τίτλος που μπορεί να σήμαινε τόσα πολλά;

Και ύστερα το άνοιξα.

Χρόνια αργότερα, όταν διάβαζα Lovecraft και το πώς οι χαρακτήρες διαβάζουν ακατανόητους τόμους γεμάτους κοσμική φρίκη, ταυτιζόμουν μαζί τους. Δεν γέλαγα. Δεν προβληματιζόμουν με τα κατεβατά από επίθετα. Ένα ρίγος με διαπερνούσε.

Σήμερα καταλαβαίνω ότι έφταιγε εκείνη η μέρα.

Ξεκίνησα να διαβάζω το Σιλμαρίλλιον ανυπόμονα. Άνοιξα την πρώτη σελίδα. Έλεγε κάτι για τον Ιλλούβατρ και μουσικές που άκουγε και το πώς έπλασε τον κόσμο. Ενδιαφέροντα πράγματα.

Όμως δεν είχα πολύ χρόνο, έβλεπα σπαθί, ήθελα να διαβάσω για σπαθιά. Για αυτό και πήδηξα μερικές σελίδες.

Και έπεσα σε ένα κείμενο που έλεγε για ποτάμια, από πού πηγάζουν και πώς διακλαδώνονται. Και για δάση.

Εντάξει, σκέφτηκα, ας πάμε στο τέλος, ε, δε γίνεται, εκεί θα πέφτει σπάθισμα μέχρι αηδίας.

Και κάπως έτσι διέπραξα το μέγιστο βιβλιοφιλικό αμάρτημα, να πάω απευθείας στο τέλος του βιβλίου.

Και πλήρωσα για την ύβρη μου.

Ήταν η στιγμή που με τρόμο έκλεισα το βιβλίο και το έβαλα πίσω στο ράφι. Και ύστερα έφυγα σιωπηλός, με ανείπωτους τρόμους να έχουν κλονίσει για πάντα το ευαίσθητο μυαλό μου, που βρισκόταν στο μεταίχμιο παιδικής ηλικίας και εφηβείας.

Υπάρχουν πράγματα που δεν πρέπει να αντικρίσει ο απαίδευτος ανθρώπινος νους. Σκοτεινές αλήθειες που πρέπει να μείνουν κρυμμένες, μέχρι που η ανθρωπότητα να είναι ετοιμη να τις αντικρίσει.

Εγώ δεν ήμουν έτοιμος. Δεν ήμουν έτοιμος να αντικρίσω τα ονόματα.

Και δε νομίζω να μπορέσω να τα αντικρίσω ποτέ στη ζωή μου.

Πώ ρε φίλε, άντε να διαβάσεις Fantasy μετά…

Νομίζω δέκα χρόνια μετά διάβασα το Χόμπιτ. Και μετά τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Και εκτίμησα τον Τόλκιν. Νομίζω ότι μέρος μου όμως τον μισεί ακόμα.

Τον μισεί, γιατί για χρόνια με έκανε να πιστεύω ότι Φάνταζι βιβλία είναι κάτι πολύ βαρετά βιβλία γεμάτα με περίεργα ονόματα, που είναι κλεψιμεϊκα από μυθολογίες και που κάνουν την Αγία Γραφή και τις Γενεές Δεκατέσσερις της να μοιάζουν με έργο του Dan Brown.

Τώρα που το σκέφτομαι, το Σιλμαρίλλιον με δίδαξε από μικρό πώς είναι ΜΕΡΟΣ του φάνταζι…

Βέβαια, υπήρξαν πράγματα που μου άλλαξαν γνώμη.

Με αρχή τις ταινίες του Peter Jackson. Όταν τα Χριστούγεννα του 2001 πήγα και είδα τη Συντροφία του Δακτυλιδιού ήταν σα να μου έφερε ο Άγιος Βασίλης δώρο αυτό που σαν παιδί ήθελα να πάρω όταν είδα τα βιβλία σε εκείνο το ράφι.

Θυμάστε το τέλος του Hogfather; Αν ναι, καταλαβαίνετε το συναίσθημα. Τώρα, σκουπίστε τα δάκρυα (άτιμε Terry Pratchett μόνο εσύ) και  συνεχίστε να διαβάζετε.

Ο Peter Jackson, παρα το (δίκαιο) κράξιμο που έφαγε από φανατικούς, κατάφερε να μεταφέρει ένα κομμάτι της μαγείας του Άρχοντα αυτούσιο στο ευρύ κοινό, το κομμάτι εκείνο που μεταφέρεται εύκολα στον κινηματογράφο.

Και, μαζί με τον Harry Potter, έκαναν τη geek culture κομμάτι του mainstream, αλλά αυτό σηκώνει ξεχωριστό άρθρο.

Και όταν λέμε mainstream, το εννοούμε: Κάποια στιγμή πριν 3-4 χρόνια με είχε πάρει η μάνα μου τηλέφωνο και μου έλεγε να βάλω star, έχει τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών που είναι σαν αυτά που μου αρέσουν…

Σχεδόν ταυτόχρονα έπιασα και το D&D, μετά ήρθαν και τα Baldur’s Gate (είχα ήδη μια προϋπηρεσία με το Hero Quest, το Legend of Zelda και το Diablo σε παιχνίδια φάνταζυ) και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Κοιτάζοντας πίσω

Μπορεί ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών να μην με έκανε φαν του φάνταζυ, μπορεί η πρώτη μου επαφή με τον Τόλκιν να μην ήταν ιδανική, μπορεί να έχετε πάρει πυρσούς και δικράνια και να θέλετε να με λιντσάρετε τόση ώρα γιατί είπα κάτι κακό για τον Τόλκιν.

Από την άλλη, αυτή την ιστορία την έχω διηγηθεί μπροστά σε φανατικούς Τολκινάδες, στα πλαίσια αφιερώματος στα Reflections at Death Disco, και γελάγαμε όλοι μαζί…

Δεν ξέρω.

Ένα πράγμα όμως θα σας πω: αν δείτε ποτέ δωδεκάχρονο-δεκατριάχρονο να ανοίγει μπροστά σας το Σιλμαρίλλιον, πάρτε το του από τα χέρια και  δώστε του να διαβάσει το Χομπιτ.

Αλλιώς μπορεί να καταλήξει σαν κι εμένα…