Το παρόν άρθρο είχε διαβαστεί στα Reflections at Death Disco. Για διάφορους λόγους καθυστέρησε να ανέβει.

5 Νοέμβρη. Μία ημερομηνία που μας λέει δύο πράγματα. Πρώτον, ότι μπήκαμε πια για τα καλά στο Χειμώνα και ότι το Σταρ απόψε το βράδυ θα δείχνει πάλι το V for Vendetta. Και εντάξει, όπως καταλάβατε από τον τίτλο, δε θα μιλήσουμε για το Χειμώνα. Αλλιώς θα γράφαμε Game of Thrones και θα έγραφε με μεγάλα κεφαλαία

ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΡΕ ΜΑΡΤΙΝ;

Όχι, το άρθρο είναι για το V for Vendetta και, προσωπικά, λατρεύω τον Alan Moore και θα έδινα την ψυχή μου και αρκετά μέλη του σώματός μου για να μπορώ να γράφω σαν κι αυτόν. Δε γράφω όμως για τους μυριάδες συμβολισμούς ούτε για την καλλιτεχνική αξία του κόμικ ή της ταινίας.
Στις αρχικές σημειώσεις μου (όταν ετοίμαζα την ομιλία) υπήρχε μία φράση που μου τράβηξε το ενδιαφέρον περισσότερο από κάθε άλλη. Έλεγε “Πιθανότατα, ένας Έλληνας θα νομίζει ότι το Ελληνικό αντίστοιχο του V for Vendetta είναι μία δυστοπική Ελλαδα του, δεν ξέρω, 2018, ένας επαναστάτης ντυμένος Κολοκοτρώνης ανατινάζει τη Βουλή στις 25 Μαρτίου”. Όμως αυτή είναι μία εντελώς αυθαίρετη και λανθασμένη προσέγγιση. “Αν πρέπει να κάνουμε παραλληλισμό V for Vendetta με Ελλάδα, τότε το πιο πιθανό ήταν ο Έλληνας V να χτυπούσε Μεγαλοβδομάδα ντυμένος Ιούδας και σταυρώνοντας τον διεφθαρμένο πολιτικό της αρεσκείας σας. Γιατί ο Guy Fawkes, τη μάσκα με το πρόσωπο του οποίου φοράει ο V είναι κάτι αντίστοιχο του Ιούδα για τους Άγγλους.

Αντέχετε μερικά μαθήματα Αγγλικής ιστορίας; Σας προειδοποιώ από τώρα ότι θα είμαι πολύ βαρετός.

Ας πάμε λοιπόν στην Αγγλία του 1527. Βασιλιάς είναι ο Ερίκος ο 8ος του οίκου των Tudors, κι αν σας θυμίζουν κάτι όλα τα παραπάνω είναι επειδή έχουν γίνει ταινία και σειρά αντίστοιχα. Ο Ερίκος λοιπόν, ήταν παντρεμένος αλλά η γυναίκα του δεν έπιανε αγόρι με την καμία. Ε, ήθελε και ‘ρσερνικό διάδοχο, του είχε γυαλίσει και μία μικρούλα στο παλάτι, η Ann Bolayn και έτσι ζήτησε από τον Πάπα να ακυρώσει το γάμο του. Ο Πάπας όμως του έριξε άκυρο. Και ο Ερίκος, όπως κάθε σοβαρός βασιλιάς, φαίνεται να είπε: “Έτσι ξηγιέσαι; Καλά, εγώ θα πάω στον απέναντι, αυτόν τον καινούριο το Λούθηρο που θα μου ακυρώσει το γάμο μου.”
Αν ποτέ έχετε πάει να αλλάξετε εταιρεία στο κινητό σας ξέρετε τι ακολουθεί συνήθως μετά από μία τέτοια δήλωση: τηλέφωνα, παρακάλια, εκπτώσεις, iphone δώρο, δύο εξωτικές καλλονές να σας κάνουν αέρα και να σας ταΐζουν σταφύλια…. Τα γνωστά. Ο Πάπας όμως αποδείχτηκε πιο αναξιόπιστος από τη Vodafone και τον άφησε να φύγει. Ακολούθησαν καμία 80-ρια χρόνια θρησκευτικής αναταραχής, αποδεικνύοντας τη σοφία του λαού που λέει για καράβια στα βουνά.
Η Αγγλικανική εκκλησία που δημιουργήθηκε και ο υποχρεωτικός προτεσταντισμός των κρατικών αξιωματούχων εξόργισε πάρα πολλούς καθολικούς Άγγλους. Το 1605 ο Robert Catesby ξεκίνησε μία πλεκτάνη όπου θα έθαβε βαρέλια με μπαρούτι κάτω από το Βρετανικό κοινοβούλιο και θα τα ανατίναζε στις 5 Νοέμβρη σκοτώνοντας το Βασιλιά James τον πρώτο και τους περισσότερους Προτεστάντες συμβούλους του. Τα βαρέλια είχε αναλάβει να τα ανάψει ο Guy Fawkes, πρώην στρατιώτης και πιστός Καθολικός.
Βέβαια, όπως και σε κάθε συνωμοσία, αρκεί μία ηλίθια ιδέα για να τα τινάξει όλα στον αέρα. Κάποιος από τους συνωμότες σκέφτηκε ότι “Ρε φίλε, στο κοινοβούλιο θα υπάρχουν και καλοί καθολικοί, ας στείλω ένα ανώνυμο γράμμα για να τους προειδοποιήσω να μην πάνε.” Πριν σχολιάστε για το πόσο βλάκες ήταν οι Άγγλοι, να σας θυμίσω πόσοι και πόσοι Έλληνες πολιτικοί ανακοίνωναν τα σχέδια τους για πραξικόπημα στο ίντερνετ το καλοκαίρι του 2015…
Για να μην τα πολυλογώ, τον κακομοίρη τον Guy τον έπιασαν κυριολεκτικά με το δαυλό στο χέρι και ο βασιλιάς, για να γιορτάσει την σωτηρία του, διέταξε να ανάψουν φωτιές σε όλο το Λονδίνο.
Το ίδιο έγινε και στις 5 Νοέμβρη της επόμενης και της μεθεπόμενης χρονιάς και στη φωτιά που άναβαν έριχναν και από ένα ομοίωμα του Πάπα. Και, όταν οι θρησκευτικές διαμάχες κόπασαν, στις 5 Νοέμβρη κατέληξαν να φτιάχνουν και να καίνε ομοιώματα του Guy Fawkes και να φοράνε μάσκες με το πρόσωπό του. Δεν ήταν σπάνιες βέβαια περιπτώσεις βανδαλισμών, αντι-καθολικιστικής βίας και τραυματισμών από πυροτεχνήματα. Αν αυτό σας θυμίζει Ελληνικό Πάσχα που λέγαμε… τώρα ξέρετε.
Το έθιμο αυτό βέβαια έχει υποχωρήσει από τη δεκαετία του 90. Τόσο επειδή ο έντονος αντι-καθολικός χαρακτήρας της γιορτής δεν μπορούσε να επιβιώσει μίας εποχής πολιτικής ορθότητας όσο και επειδή ολοκληρώθηκε η πολιτισμική κατάκτηση της Βρετανίας από την Αμερική και οι Βρετανοί προτίμησαν να γιορτάζουν το Haloween μία εβδομάδα νωρίτερα. Λογικό θα έλεγα, πόσες γυναίκες θα μπορούσες να δεις με σέξι παραλλαγές της μάσκας του Guy Fawkes.

Βέβαια, στην πολιτιστική κληρονομιά των Άγγλων ο Guy Fawkes παραμένει ως μία διασταύρωση ανάμεσα στο βασιλιά καρνάβαλο και τον Ιούδα. Δεν είναι τυχαία η ιντερνετική υλοποίηση του Epic Fail Guy στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Εκεί, ένα stick figure με τη μάσκα του Fawkes αποτυγχάνει τραγικά στα πάντα.

Η σημαντικότερη μεταμόρφωση του όμως ξεκίνησε το 1981.

Ήταν η χρονιά που ο συγγραφέας Alan Moore και ο David Lloyd σχεδιάζουν ένα νέο κόμικ, το V for Vendetta. Σε αυτό, ένας εκδικητής με μάσκα πολεμάει ένα φασιστικό καθεστώς στην Μελλοντική Αγγλία του 1997, που έχει επιβιώσει του πυρηνικού ολοκαυτώματος. Αναρχοαριστεροί και οι δύο, κάνουν brainstorming όταν ο Lloyd λέει: “ρε συ, δεν κάνουμε τον κεντρικό χαρακτήρα να είναι μεταμφιεσμένος στον Guy Fawkes. Σε τελική τον καίμε κάθε χρόνο, μήπως ήρθε η ώρα να τον βάλουμε να ανατινάξει το κοινοβούλιο;”
Ο αναρχικός τρομοκράτης V που ξεπήδησε από τις σελίδες του κόμικ είναι ένας από τους πιο εικονικούς χαρακτήρες σε κόμικ. Είναι αδίστακτος, παμπόνηρος και έχει μία τάση να είναι υπερβολικά δραματικός τόσο στην έκφραση όσο και στα σχέδια που στήνει. Αν θυμάστε τι έλεγα για το Κοράκι, ε, είναι περίπου το ίδιο αρχέτυπο, ένας δολοφόνος παλιάτσος. Μόνο πως ο V έχει ένα μεγαλύτερο σχέδιο, κι ας υπάρχει μονίμως εκείνη η δυσάρεστη αίσθηση ότι όλα όσα κάνει είναι απλά μία Βεντέτα και όχι μία επανάσταση.
Το κόμικ ήταν πετυχημένο, τόσο και εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά, αλλά το Μπαμ το έκανε η κινηματογραφική μεταφορά. Σενάριο τα αδέρφια Wachowski του Μάτριξ, με πρωταγωνιστές τον Hugo Weaving και τη Natalie Portman. Η ταινία βγήκε το 2006 και κέρδισε το κοινό. Υπάρχουν πολλοί που κατακρίνουν το πόσο απλουστευτική είναι η μεταφορά, ιδίως στο πολιτικό κομμάτι (και είμαι ένας από αυτούς). Αυτό όμως δεν αναιρεί ότι είναι μία πολύ καλή ταινία και ότι, στη μαζική συνείδηση, ο κακός τρομοκράτης που απειλούσε το στέμμα έγινε ένα σύμβολο αγώνα ενάντια στην καταπίεση.
Τα επόμενα χρόνια από την κυκλοφορία της ταινίας η πολύ χαρακτηριστική εκείνη μάσκα που σχεδιάσε ο Lloyd θα φορεθεί μαζικά σε μία σειρά από διαδηλώσεις και θα χρησιμοποιηθεί από το ιντερνετικό hacktivist group των Anonymous.

ΥΓ: Ευχαριστώ τις αναγνώστριες που μου επισήμαναν ότι είχα μπερδέψει τα νούμερα δίπλα στους Ερίκους.